"मराठी व्याकरण: शालेय शिक्षणासाठी संपूर्ण मार्गदर्शक"

मराठी व्याकरण: संपूर्ण सखोल माहिती

लेखिका: श्रीमती प्रिया तावरे

नमस्कार!
मराठी ही आपली मायबोली, एक समृद्ध आणि गोड भाषा आहे. या ब्लॉगद्वारे आपण मराठी व्याकरणाचा सखोल अभ्यास करू, जे तुम्हाला मराठी लेखन, वाचन आणि बोलण्यात मदत करेल. मी श्रीमती प्रिया तावरे, तुमच्या व्याकरणाच्या प्रवासात मार्गदर्शक म्हणून असणार आहे. चला तर मग, एकत्र शिकूया आणि मराठी व्याकरणाच्या गोडीचा अनुभव घेऊया.

१. मराठी वर्णमाला (Marathi Alphabets)

मराठी वर्णमालेत १३ स्वर, ३६ व्यंजन, आणि २ संयुक्ताक्षरे आहेत.

स्वर (Vowels)

अ	आ	इ	ई	उ	ऊ	ऋ	ए	ऐ	ओ	औ	अं	अः

उदाहरणे:

अ: अंबा
आ: आमरस
इ: इमारत
ऋ: ऋषी

व्यंजन (Consonants)

| क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ट | ठ | ड | ढ | ण | त | थ | द | ध | न | प | फ | ब | भ | म | य | र | ल | व | श | ष | स | ह | क्ष | त्र | ज्ञ |

उदाहरणे:

क: कागद
त: ताट
त्र: त्रिकोण

२. शब्दांचे प्रकार (Parts of Speech)

मराठी भाषेतील शब्द ८ प्रकारांत विभागले जातात. प्रत्येक प्रकाराचे स्पष्टीकरण व उदाहरणे खालीलप्रमाणे:

१. नाम (Nouns)

नाम म्हणजे काय?

नाम म्हणजे व्यक्ती, वस्तू, स्थळ किंवा संकल्पना दर्शवणारा शब्द.

नामाचे प्रकार:

व्यक्तिवाचक नाम (Proper Noun): विशिष्ट नाव.
- उदाहरण: रोहन, पुणे
सामान्य नाम (Common Noun): सर्वसाधारण नाव.
- उदाहरण: शहर, विद्यार्थी
भाववाचक नाम (Abstract Noun): भावना, गुणधर्म किंवा अवस्था दर्शवणारे नाव.
- उदाहरण: आनंद, दु:ख

सराव:

खालील नाम ओळखा:
१. रमेश पेन घेतो.
२. पुस्तक वाचन उपयोगी आहे.

२. सर्वनाम (Pronouns)

सर्वनाम म्हणजे काय?

नामाऐवजी वापरला जाणारा शब्द.

सर्वनामाचे प्रकार:

पुरुषवाचक सर्वनाम (Personal Pronoun):
- उदाहरण: मी, तू, तो
संपर्कवाचक सर्वनाम (Relative Pronoun):
- उदाहरण: जो, ती

सराव:

वाक्यातील सर्वनाम ओळखा:
१. ती शाळेत जाते.
२. आम्ही खेळलो.

३. क्रियापद (Verbs)

क्रियापद म्हणजे काय?

क्रियापद म्हणजे कृती दर्शवणारा शब्द.

क्रियापदाचे प्रकार:

मुख्य क्रियापद (Main Verb):
- उदाहरण: चालणे, वाचणे
सहायक क्रियापद (Auxiliary Verb):
- उदाहरण: आहे, होते

कालानुसार क्रियापद:

भूतकाळ (Past): मी खेळलो.
वर्तमानकाळ (Present): मी वाचत आहे.
भविष्यकाळ (Future): मी शिकेन.

सराव:

वाक्य तयार करा:
१. आज ____ जात आहे.
२. उद्या आम्ही ____ करू.

४. विशेषण (Adjectives)

विशेषण म्हणजे काय?

नाम किंवा सर्वनामाचा गुणधर्म सांगणारा शब्द.

विशेषणाचे प्रकार:

गुणवाचक विशेषण (Qualitative): सुंदर, मोठा
संख्यावाचक विशेषण (Quantitative): दोन, पाच

सराव:

विशेषण लिहा:
१. मोठा पर्वत.
२. सुंदर फुल.

५. क्रियाविशेषण (Adverbs)

क्रियाविशेषण म्हणजे काय?

क्रियापद, विशेषण, किंवा इतर क्रियाविशेषणाचा गुणधर्म सांगणारा शब्द.

उदाहरणे:

तो वेगाने पळतो.
ती सुंदरपणे गाते.

६. संधी (Sandhi)

संधी म्हणजे काय?

दोन शब्द एकत्र आल्यावर होणारा बदल.

प्रकार:

अकः संधी: राम + आले = रामाले
विसर्ग संधी: रामः + उद्यान = रामोद्यान

सराव:

संधी ओळखा:
१. गुरू + पूर्ण = गुरुपूर्ण
२. महा + उत्सव = महोत्सव

७. काळ (Tenses)

काळाचे प्रकार:

भूतकाळ: मी खेळलो.
वर्तमानकाळ: मी शिकत आहे.
भविष्यकाळ: मी शिकेन.

सराव:

काळ ओळखा:
१. तो शिकत होता.
२. मी उद्या लिहीन.

८. वाक्यरचना (Sentence Formation)

वाक्याचे प्रकार:

साधे वाक्य: मी शाळेत जात आहे.
मिश्र वाक्य: मी अभ्यास केला आणि शाळेत गेलो.
संयुक्त वाक्य: तिने अभ्यास केला, पण परीक्षा दिली नाही.

सराव:

वाक्य तयार करा:
१. मी ____ खाल्ले आणि झोपलो.
२. शाळेत गेल्यावर ____ केले.

अभ्यासासाठी सूचना (Study Tips)

दररोज वाचन करा: मराठी साहित्य वाचा.
लेखन सराव: रोज ५ वाक्य लिहा.
व्याकरणाच्या सरावासाठी: प्रत्येक घटकाचा सराव स्वतः करा.

संपूर्ण सराव प्रश्नपत्रिका:

१. नाम व सर्वनाम ओळखा:

रमेश फळे खातो.
ती शाळेत जाते.

२. काळ ओळखा:

मी चित्र काढतो.
मी गाणे गायले.

३. संधी ओळखा:

गुरू + पूर्ण
राम + आले

संपर्क माहिती:
लेखिका: श्रीमती प्रिया तावरे
ईमेल: priyataware30@gmail.com